Kodeks Etyki Doktoranckiej
Rozdział I
Zasady ogólne
§1. Przedmiot i cel Kodeksu
Kodeks Etyki Doktoranckiej Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie,
zwany dalej „Kodeksem”, stanowi zbiór fundamentalnych norm postępowania etycznego,
które winny być integralnym elementem tożsamości wszystkich osób kształcących się
w Szkole Doktorskiej UKEN. Celem Kodeksu jest promowanie kultury
odpowiedzialności akademickiej, uczciwości badawczej,
a także szacunku dla godności osoby oraz wspólnoty naukowej.
§2. Zakres podmiotowy
Postanowienia Kodeksu odnoszą się do każdej osoby realizującej kształcenie
w Szkole Doktorskiej Uniwersytetu Komisji Narodowej w Krakowie,
niezależnie od dyscypliny naukowej, formy studiowania oraz źródeł finansowania
§3. Tożsamość instytucjonalna
Ilekroć w Kodeksie mowa jest o „Uniwersytecie”, należy przez to rozumieć
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
§4. Znaczenie etyki akademickiej
Etyka akademicka stanowi nieodzowny filar rzetelności naukowej i społecznej
odpowiedzialności uczelni. Wszystkie osoby kształcące się w Szkole Doktorskiej
zobowiązane są do znajomości, przestrzegania i upowszechniania
zasad określonych w niniejszym Kodeksie.
§5. Sankcyjność
Naruszenie zasad Kodeksu może skutkować wszczęciem postępowania
dyscyplinarnego, etycznego lub koleżeńskiego, w zależności od
charakteru przewinienia i z poszanowaniem procedur
obowiązujących na Uniwersytecie.
Rozdział II
Wzorzec etyczny
§6. Godność i integralność akademicka
Doktoranci Uniwersytetu winni cechować się nieskazitelną postawą moralną,
przejawiającą się w integralności, odpowiedzialności za słowo i czyn
oraz poszanowaniu zasad dialogu akademickiego.
§7. Wierność prawdzie naukowej
W działalności badawczej i dydaktycznej doktoranci kierują się wyłącznie
przesłankami merytorycznymi, pozostając niezależnym od nacisków
ideologicznych, politycznych, finansowych czy korporacyjnych.
§8. Równość i różnorodność
Doktoranci wspierają kulturę otwartości i włączenia społecznego.
Zobowiązani są do przeciwdziałania wszelkim formom wykluczenia,
uprzedzeń, dyskryminacji – zarówno jawnej,
jak i systemowej – z uwagi na kolor skóry, pochodzenie etniczne, płeć,
tożsamość płciową, wiek, status społeczno-ekonomiczny,
orientację seksualną, religię, światopogląd, sprawność psychofizyczną
czy inne cechy indywidualne.
§9. Tolerancja i pluralizm naukowy
Doktoranci otwarcie konfrontują własne przekonania z poglądami innych,
szanując różnorodność metodologii, stanowisk badawczych
oraz dorobku przedstawicieli różnych nurtów intelektualnych.
§10. Odpowiedzialność w działaniu
Doktoranci odznaczają się poczuciem moralnej i prawnej
odpowiedzialności za głoszone poglądy, interpretacje prowadzonych badań
oraz za swoje postępowanie jako części społeczności Uniwersytetu,
pracownika, badacza, dydaktyka, czy osoby publicznej.
Dotyczy to również działań i postaw prezentowanych
w przestrzeni pozaakademickiej, w tym także przestrzeni
mediów społecznościowych.
§11. Zobowiązanie do reagowania
Doktoranci są zobowiązani do stanowczego przeciwstawiania się
nierzetelności, nieuczciwości, nietolerancji, niesprawiedliwości
oraz innym przejawom zachowań nieetycznych zarówno ze strony
studentów, doktorantów, jak i pracowników Uniwersytetu.
Rozdział III
Postawa uczestników Szkoły Doktorskiej
§12. Rozwój kompetencji
Doktoranci aktywnie i systematycznie dążą do pogłębiania
swojej wiedzy, rozwijania umiejętności badawczych, krytycznego myślenia
oraz kompetencji miękkich, przyjmując pełną odpowiedzialność
za własną ścieżkę akademicką.
§13. Transparentność postępów naukowych
Doktoranci rzetelnie raportują o przebiegu realizacji indywidualnych
planów badawczych, szanując standardy ewaluacji naukowej
oraz przejrzystości w relacji z promotorem, Komisją ds. oceny śródokresowej
oraz innymi osobami zaangażowanymi w procedurę oceny
wyżej wspomnianych postępów.
§14. Uczciwość akademicka
Jakiekolwiek formy fałszerstwa, plagiatu, autoplagiatu,
manipulacji danymi badawczymi, ghostwritingu lub nieuprawnionego
przypisywania autorstwa są niedopuszczalne
i stanowią ciężkie naruszenie zasad etyki akademickiej.
Rozdział IV
Postawa doktorancka w roli badawczej
§15. Dobro wspólne nauki
Doktoranci realizują swoją misję naukową w duchu dobra wspólnego,
przyczyniając się do rozwoju wiedzy, rozwiązywania
problemów społecznych oraz podnoszenia jakości życia publicznego.
§16. Odpowiedzialność za skutki badań
Wszelkie działania badawcze powinny być prowadzone
w sposób odpowiedzialny, z uwzględnieniem ich potencjalnych
skutków społecznych, środowiskowych i etycznych.
§17. Uznanie wkładu innych
Doktoranci bezwzględnie przestrzegają praw autorskich
oraz uczciwego cytowania źródeł. Współautorstwo winno odpowiadać
rzeczywistemu wkładowi merytorycznemu, zgodnie
z międzynarodowymi standardami (np. COPE, ICMJE).
Rozdział V
Postawa doktorancka w roli dydaktycznej i mentorskiej
§18. Dydaktyka jako misja
Doktoranci uczestniczący aktywnie w działalności dydaktycznej realizują ją
z poszanowaniem autonomii osób uczących się, równości w dostępie do wiedzy
oraz zasad partnerskiego dialogu edukacyjnego.
§19. Wsparcie rozwoju
Doktoranci pełniący rolę dydaktyczną zobowiązani są do wspierania
rozwoju naukowego, kompetencyjnego i osobistego osób studiujących,
z poszanowaniem ich indywidualnych potrzeb oraz różnorodności.
Powinni wykazywać również gotowość do udzielania konstruktywnej
informacji zwrotnej w zakresie swoich kompetencji.
§20. Etyczne nauczanie
W relacjach z osobami studiującymi doktoranci zachowują profesjonalizm,
unikają konfliktu interesów i zachowań mogących być odebranymi
jako dyskryminujące, paternalistyczne lub nadużywające pozycji nauczyciela.
§21. Materiały dydaktyczne
Doktoranci są zobowiązani do odpowiedzialnego tworzenia
i wykorzystywania materiałów dydaktycznych, dbając również
o ich rozpowszechnianie z poszanowaniem praw autorskich
i zasad rzetelności akademickiej. Wykorzystując nowoczesne technologie
w procesie dydaktycznym dbają o ochronę danych osobowych
oraz prywatności osób studiujących.
Rozdział VI
Postawa doktorancka w tworzeniu wspólnoty akademickiej
§22. Uniwersytet jako wspólnota wartości
Doktoranci dbają o dobre imię Uniwersytetu, aktywnie uczestniczą
w życiu wspólnoty akademickiej oraz wspierają działania
na rzecz jej demokratyzacji, inkluzywności i przejrzystości.
§23. Samorządność i współodpowiedzialność
Doktoranci angażują się w działalność samorządu doktorantów,
organów kolegialnych oraz inicjatyw promujących
rozwój środowiska akademickiego.
§24. Ochrona zasobów publicznych
Zasoby Uniwersytetu traktowane są przez osoby kształcące się
w Szkole Doktorskiej jako dobro wspólne, wymagające racjonalnego,
etycznego i transparentnego zarządzania.
Rozdział VII
Postanowienia końcowe
§25. Zasady uzupełniające
W sprawach nieuregulowanych niniejszym Kodeksem zastosowanie mają:
– ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce,
– Kodeks Etyki Pracownika Naukowego PAN,
– Kodeksy organizacji międzynarodowych: ALLEA, UNESCO, COPE.
§26. Aktualizacja i obowiązywanie
Kodeks podlega okresowej rewizji i jest dokumentem żywym.
Jest współtworzony przez społeczność doktorancką Uniwersytetu
w duchu samorefleksji i odpowiedzialności zbiorowej.
Kodeks Etyki Doktoranckiej Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
został zaktualizowany i przyjęty jednogłośnie w kadencji 2024/2025.